Insecten als dé nieuwe eiwitbron

HUMAN

Insecten en de wereld van eetbare insecten
In maar liefst 98 landen staan insecten gewoon op het menu. Tachtig procent van de Wereldbevolking eet regelmatig een portie insecten. 

In de tropen worden insecten al op grote schaal gegeten, vooral als seizoensproduct. Het gaat om rupsen, sprinkhanen, keverlarven (bijvoorbeeld meelwormen), maar ook om bijen en wespen, wantsen, termieten, mieren, cicaden, en vliegjes.

In Colombia bijvoorbeeld, verkopen ze in de bioscoop geen popcorn, maar geroosterde parasolmieren. Japanners smullen van rijst met gekookte wespen. Dus niet alleen in de tropen worden insecten op grote schaal gegeten maar ook in landen als Japan en China. Alleen in  Europa en Noord Amerika kent men deze eetgewoonte nauwelijks.

Op de wereld zijn circa 1.400 verschillende soorten insecten die voor de mens eetbaar zijn. Omdat insecten zich snel kunnen vermenigvuldigen, liggen hier de grote kansen voor insecten als alternatieve eiwitbron.  
Van de insecten leeft 24% op het Amerikaanse continent, 24% in Azië, 38% in Afrika en slechts 2% in Europa. Eetbare insecten steken met een gehalte van 40 tot 70 procent aan eiwitten zeer gunstig af bij bijvoorbeeld maïs, dat een proteïnegehalte heeft van slechts 10%.

Venik is voedselveilig en geschikt voor menselijke consumptie
 De insecten producten worden gekweekt volgens de normen van de General Food Law, de kwekers van insecten hebben het afgelopen jaar hun productieproces zo ingericht dat deze voldoet aan de normen van deze wetgeving, de Voedsel en Warenautoriteit (VWA) heeft hierbij geadviseerd. In insecten hebben de kwekers en de groothandel zich verenigd en deze samenwerking heeft ertoe geleid dat er nu in Nederland insecten verkrijgbaar zijn die veilig zijn voor menselijke consumptie.

Insecten als vleesvervanger
Insecten zijn een rijke bron van eiwitten en daarom een uitstekend alternatief voor vlees en vis. Bovendien zijn insecten goed verteerbaar door mensen. Insecten zijn rijk aan proteïnen en zijn wat betreft de voedingswaarde te vergelijken met rund– en varkensvlees. Verder bestaan Insecten uit essentiele vetzuren (o.m. linolzuur), vitaminen (o.a. vitamine A, B2 en D) en mineralen, waaronder ijzer, en vormen daarmee hoogwaardig voedsel. Eén van de meest populaire insecten zijn toch wel de sprinkhanen.

Nieuwe smaaksensatie
Het is een misvatting te denken dat men insecten eet puur uit armoede. Men vindt het gewoon lekker. In Amerika staan sprinkhanen als ‘landshrimps’ op de menukaart. Ze smaken daadwerkelijk naar een krokante garnaal. Meelwormen doen meer denken aan popcorn.  Gevriesdroogde insecten hebben een unieke smaak, die lijkt op noten. Iedere insectensoort heeft zijn eigen specifieke smaak. Licht geroosterd komt de smaak goed naar voren. Voor de westerse wereld zijn insecten een innovatief product met een eigen smaak.

Insecten culinair gezien
De mogelijkheden op culinair gebied met insecten zijn zeer divers. Uiteraard mede doordat deze producten in veel landen als delicatessen worden geserveerd waardoor de creativiteit van de kok nog meer op de proef wordt gesteld.

PLANET

Insecten en het milieu
Bij een groeiende wereldbevolking en de grotere vraag naar vlees in landen als China en India wordt verwacht dat de consumptie van vleesproducten tot 2050 zal verdubbelen. Echter, nu al neemt veeteelt 70% van het mondiale landbouwareaal in. Er kan in de toekomst niet langer aan de groeiende vraag naar conventioneel vlees worden voldaan. Van het ontboste gebied van de Amazone is bijvoorbeeld drie kwart van de oppervlakte bestemd voor vleesproductie. Gangbaar geproduceerd vlees heeft ook een hoge milieubelasting door de uitstoot van broeikasgassen. Deze uitstoot is verantwoordelijk voor 18% van alle broeikasgassen in de wereld en daarmee omvangrijker dan de uitstoot van broeikasgassen door het verkeer.

Het eten van insecten heeft voordelen voor het milieu boven het eten van vlees, de drie hoofdpunten hierbij zijn ruimte, een efficiënte omzetting van voer naar vlees en minder uitstoot van broeikasgassen:

1. Ruimte: Wereldwijd is voor vleesproductie 70 procent van alle landbouwgebieden nodig. Door toename van de wereldbevolking en de stijgende vraag naar vlees in met name landen als China en India ontstaat een onmogelijke situatie. Met het kweken van eetbare insecten de druk op beschikbare landbouwgronden verlaagd, omdat er een veel beperkter landbouwareaal nodig is.

 

2. Efficiënte omzetting van voer naar vlees. Doordat  insecten koudbloedig  zijn zetten zij geen voedsel om in warmte, daarom is er dan ook minder voer nodig bij de kweek van insecten. Zo is voor een kilo rundvlees 10 kilo veevoer nodig, voor een kilo kippenvlees 4 kilo en voor een kilo rupsen 3 kilo. Hierdoor zijn er dus ook minder mestproblemen.

 

3. Minder uitstoot van broeikasgassen. Gangbaar geproduceerd vlees heeft een hoge milieubelasting door de uitstoot van broeikasgassen. Deze uitstoot is verantwoordelijk voor 18% van alle broeikasgassen in de wereld en daarmee omvangrijker dan de uitstoot van broeikasgassen door het verkeer. Tevens is de veeteelt de oorzaak van verzuring van het milieu door de uitstoot van ammoniak. Bij de productie van insecten is de uitstoot van broeikasgassen veel geringer.

Insecten en gezondheid
Er bestaan geen misverstand over dat insecten gezond zijn. Insecten vormen hoogwaardig voedsel, mits uiteraard veilig geproduceerd. Om de voedselveiligheid te waarborgen legt de overheid de verplichting neer bij de kwekers en de groothandel om de herkomst van de insecten aantoonbaar te maken. Hierbij worden zij verplicht om zich aan regels en procedures te houden die de zekerheid en veiligheid van het Insectenproduct garanderen.

PROFIT

De sector

Insecten worden gekweekt in gesloten kweekruimten (in een nagebootst natuurlijk habitat), die klimatologisch zijn ingericht. De voeding van onze Insecten bestaat uit uitsluitend natuurlijke en plantaardige producten, welke van Nederlandse bedrijven betrokken worden. Het aantal bedrijven in de insectenindustrie in Nederland is beperkt en zijn onbekend voor overheden en het publiek. In Nederland zijn naar schatting vijftien bedrijven professioneel bezig met het kweken van keverlarven (zoals meelwormen)  en zeven met het kweken van andere soorten insecten. Deze kwekerijen produceren voornamelijk voor de hengelsport, siervogels en terrariumdieren. Afzetkanalen zijn dierenspeciaalzaken, dierentuinen, houders van siervogels en (vogel-) groothandelaren. Naast de professionele kwekerijen zijn er kleinere kwekerijen en particulieren.  Er bestaat geen specifieke regelgeving voor de kweek van insecten. Iedere kweker heeft op basis van eigen inzicht en ervaring een kweeksysteem ontwikkeld.

Om insecten als veilige voeding op de markt te krijgen komt daar voor deze bedrijven nogal wat bij kijken, de kwekers hebben het afgelopen jaar hun processen zo ingericht dat zij produceren naar de maatstaven van de Algemene Levensmiddelenwet (General Food Law) en hiermee hebben zij hun bedrijfsvoering zo ingericht dat deze voldoet aan de maatstaven van de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA). Regels die opgelegd worden aan ons product hebben bijvoorbeeld betrekking op het voer voor de insecten en op de hygiëneregels die toegepast worden tijdens het kweekproces en bij de verwerking van de insecten.

Venik en de markt

De afzet van insecten(eiwit) voor humane voeding mag met recht een niche genoemd worden. Kenmerkend voor deze markten is dat het een duidelijk afgebakende en goed bewerkbaar deel van de markt betreft.

Venik richt zich nadrukkelijk op deze markt en kent daarmee een specifieke groep klanten. De ontwikkeling uit een bestaande markt kan opmerkelijk genoemd worden, zeker omdat men door middel van een passend aanbod in de vraag kan voorzien. Wat de afzet van insecten voor de humane markt betreft is het samenwerkingsverband Venik sterk gericht op een doelgroep die niet door partijen uit de hoofdmarkt bediend worden.

Met behulp van innovatieve marketing kan de markt verder uitgebouwd worden. Voor de grotere bedrijven is deze markt vaak niet interessant vanwege de beperkte schaalvoordelen die realiseerbaar zijn bij productie.

Productontwikkeling bij Venik

Marktkansen die nu actueel zijn en nog verder geëxploiteerd kunnen worden zijn:

De markt voor samengestelde producten waar insecteneiwit aan toegevoegd is;

Groeiende behoefte aan innovatieve ingrediënten voor exclusieve markt;

De vraag naar dierlijke bronnen van eiwit, vitaminen en ijzer met geringe milieubelasting.

Uit onderzoek blijkt dat insecten voor humaan gebruik op verschillende manieren ingezet kunnen worden, daarmee zijn dan ook weer specifieke marktsegmenten te bewerken. Wij denken hierbij aan de ontwikkeling volgende producten;

Insectenproducten zoals snacks en alternatief vlees;

Kant en klaar maaltijden waar insecteneiwit aan toegevoegd is;

Als single insect cell protein (sicp), toegevoegde waarde aan maaltijdcomponenten